Με αφορμή την έξαρση της βίας στα ελληνικά γήπεδα και τις αποφάσεις των πειθαρχικών οργάνων του ποδοσφαίρου, η LiveSport συνομίλησε με τον δικηγόρο Νίκο Λαγαρία, πολύπειρο σε θέματα αθλητικής δικαιοσύνης (επτά χρόνια μέλος της Πρωτοβάθμιας Επιτροπής Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών της ΕΠΟ), αλλά και σε θέματα καταπολέμησης της διαφθοράς και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς υπήρξε σύμβουλος του κ. Γιώργου Σούρλα σε όλη τη διάρκεια της θητείας του στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ως Γενικού Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
-Υπάρχουν κενά, ασάφειες και αστοχίες στον Πειθαρχικό Κώδικα της ΕΠΟ;
«Οπωσδήποτε ναι, γι αυτό πρέπει να ασκηθεί έλεγχος νομιμότητας όλων των κανονισμών του ποδοσφαίρου από την Πολιτεία, όπως επιβάλλει το άρθρο 27 του αθλητικού νόμου, ώστε να εναρμονιστούν με την ελληνική έννομη τάξη και τους κανονισμούς των υπερκείμενων ποδοσφαιρικών αρχών, και να διέπονται από τη θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας ως προς τις προβλέψεις τους».
-Ένα ‘χτυπητό’ παράδειγμα;
«Ενώ η FIFA μιλάει για μπαχαλάκηδες η ΕΠΟ συνεχίζει να μιλάει για οπαδούς. Η έννοια των οπαδών (fans) είναι άγνωστη στον Πειθαρχικό Κώδικα της FIFA. Το άρθρο 67 προβλέπει ότι τόσο η γηπεδούχος όσο και η φιλοξενούμενη ομάδα είναι υπεύθυνες για την ανάρμοστη συμπεριφορά των θεατών (spectators) ενός αγώνα, η κάθε μια για τη δική της ομάδα θεατών (group of spectators). Ο Πειθαρχικός Κώδικας της ΕΠΟ όμως αναφέρεται σε οπαδούς (π.χ. στην παρ. 4 του άρθρου 15). Το άρθρο 51 του Πειθαρχικού Κώδικα της FIFA (‘Unidentified aggressors’) προβλέπει ότι σε περίπτωση βίας στα γήπεδα, εάν δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ο δράστης επιβάλλονται κυρώσεις στην ομάδα στην οποία ‘ανήκουν’ οι προσβολείς, αυτοί που επιτίθενται, που αυτοδικούν δηλαδή (‘aggressors’). Ο Πειθαρχικός Κώδικας της ΕΠΟ όμως αναφέρεται και πάλι σε οπαδούς (π.χ. άρ. 14 παρ. 5β΄). Όλα αυτά από μόνα τους λένε πολλά. Δεν θα έπρεπε να είναι θεσμοθετημένο το οπαδιλίκι στην Ελλάδα».
- Τι γνώμη έχετε για την ρητορική μίσους στο ελληνικό ποδόσφαιρο;
«Την καταδικάζω απερίφραστα, πρόκειται για απαράδεκτο φαινόμενο. Και η FIFA απαγορεύει ρητά την υποκίνηση της βίας και του μίσους (άρ. 53 του Πειθαρχικού της Κώδικα). Δυστυχώς στην Ελλάδα η ρητορική μίσους έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, κυρίως από δημοσιογραφούντες οπαδούς. Το γεγονός έχει να κάνει και με αυτό που σας είπα πριν, τη θεσμική αναγνώριση του οπαδού. Είναι γνωστό ότι διαχρονικά, και εντονότερα τώρα, ο ΠΣΑΤ και η ΕΣΗΕΑ αντιδρούν και αγωνίζονται δυναμικά ενάντια σε κάθε μορφή βίας. Έχουν όμως την ειλικρινή και έμπρακτη συμπαράσταση της πολιτικής ηγεσίας, των θεσμικών φορέων του ποδοσφαίρου και των μη μπαχαλάκηδων φιλάθλων; Θα φανεί σύντομα».
Η νομική έννοια της βιαιοπραγίας απασχολεί όλο και περισσότερο την κοινή γνώμη. Στην περίπτωση των επεισοδίων της Πάτρας κρίθηκε ότι δεν υπήρχαν περιστατικά πρόσφορα να επιφέρουν κακοποίηση του σώματος κάποιου προσώπου. Βιαιοπραγία σημαίνει και κακοποίηση του σώματος;
«Ο Άρειος Πάγος έχει κρίνει ότι βιαιοπραγία είναι κάθε παράνομη ενέργεια εναντίον προσώπου, που εκδηλώνεται με υλική δύναμη και τείνει στην κακοποίηση του σώματος, ή στην προσβολή της ελευθερίας ή της τιμής του προσώπου κατά του οποίου στρέφεται, και είναι αδιάφορο εάν επήλθε πράγματι σωματική κάκωση (ΑΠ 492/2010 κλπ)».
Πρόσφατα το πρωτοβάθμιο μονομελές πειθαρχικό όργανο της Super League, συγκροτούμενο από τακτικό δικαστή, ερμήνευσε το άρθρο 15 παρ. 4 του Πειθαρχικού Κώδικα της ΕΠΟ (δημιουργία επεισοδίων στα αποδυτήρια, στις κερκίδες και στον εν γένει χώρο του γηπέδου), και έκρινε ότι αρκούν οι βιαιοπραγίες για την αφαίρεση βαθμών, και ότι δεν χρειάζεται να υπάρχουν και σημαντικές φθορές. Τι γνώμη έχετε γι αυτό;
«Πράγματι, το πειθαρχικό όργανο της SL προσέτρεξε στις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αναλογικότητας, καθώς και στην βούληση του πειθαρχικού νομοθέτη, για την ερμηνεία της συγκεκριμένης διάταξης του Πειθαρχικού Κώδικα. Όταν ένας εφαρμοστής του δικαίου αναγκάζεται να εκτελέσει έργο που ανήκει στον νομοθέτη, δηλαδή να αναζητήσει τη βούλησή του, τις περισσότερες φορές κάτι δεν έχει κάνει καλά ο νομοθέτης. Κρίθηκε λοιπόν, ερμηνευτικά όπως σωστά επισημάνατε, ότι κάθε φορά που υπάρχουν επεισόδια με βιαιοπραγία, ακόμα και χωρίς σημαντικές φθορές, θα μπορεί να επιβάλλεται η ποινή της αφαίρεσης 3 βαθμών. Υπάρχει όμως μια αρχή στο δίκαιο που λέγεται in dubio pro mitiore, δηλαδή ότι σε ερμηνευτική αμφιβολία ο τιμωρητικός νόμος πρέπει να ερμηνεύεται υπέρ της επιεικέστερης άποψης για τον εγκαλούμενο. Σε εφαρμογή αυτής της αρχής λοιπόν, νομίζω ότι με βάση την υφιστάμενη γραμματική διατύπωση του Πειθαρχικού Κώδικα της ΕΠΟ, για την αφαίρεση βαθμών θα πρέπει να υπάρχουν τόσο οι βιαιοπραγίες κατά προσώπων όσο και οι σημαντικές φθορές ξένης ιδιοκτησίας».
-Στη Μεγάλη Βρετανία είχαν τεράστιο πρόβλημα χουλιγκανισμού, αλλά το έλυσαν. Γιατί και εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε το ίδιο;
«Πριν από δύο εβδομάδες στο ντέρμπι του Εδιμβούργου μεταξύ της Χαρτς και της Χιμπέρνιαν, ο γκολκίπερ της Χαρτς Ζντένεκ Ζλάμαλ γρονθοκοπήθηκε από έναν χούλιγκαν. Όλοι ανεξαιρέτως αποδοκίμασαν την ανόητη πράξη βίας και την επόμενη μέρα ο γκολκίπερ έγραψε στο twitter: ‘Χθες το αποτέλεσμα ήταν 0-0, αλλά όλοι γνωρίζουν ποιοι είναι οι λούζερς … με γρονθοκόπησες στο πρόσωπο. Ήμουν ΟΚ - σιγά το πράγμα, αλλά λυπάμαι για τις προσωπικές σου τραγωδίες που σε αναγκάζουν να συμπεριφέρεσαι έτσι. Τα παιδιά μας βλέπουν τα παιχνίδια και είμαι σίγουρος ότι μπορούν να αναγνωρίζουν τους πραγματικούς τους ήρωες’. Αυτό, με απλά λόγια λέγεται πραγματική αποκήρυξη της βίας. Έχετε δει πολλές παρόμοιες αντιδράσεις στην Ελλάδα, ή μήπως τελικά κάποιοι έχουν εργαλειοποιήσει, για ίδιον όφελος, τη βία στα γήπεδα;»