Του Παναγιώτη Αλεξόπουλου*
Η πανδημία COVID-19 έχει επηρεάσει όλους τους τομείς της ζωής και ο αθλητισμός δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα μέτρα κοινωνικής απόστασης, που εισήχθησαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κοροναϊού, είχαν σημαντική επίδραση στον επαγγελματικό αθλητισμό, στη διεξαγωγή των πρωταθλημάτων σε εθνικό επίπεδο, αλλά και στη διενέργεια μεγάλων αθλητικών γεγονότων παγκόσμιας προβολής και εμβέλειας (Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες, Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου και άλλα). Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (Word Economic Forum), η παγκόσμια αξία της αθλητικής βιομηχανίας εκτιμάται ότι ανερχόταν σε 471 δισ. δολάρια το 2018 (σημειώνοντας αύξηση 45% από το 2011) και πριν την εμφάνιση του κοροναϊού η πορεία των εσόδων υπολογίζονταν πως θα ήταν σημαντικά ανοδική.
Πλέον, κάθε μέρος της αθλητικής βιομηχανίας το οποίο παράγει αξία φαίνεται πως έχει επηρεαστεί, όπως επαγγελματίες αθλητές, σύλλογοι και πρωταθλήματα, αλλά και τα μέσα ενημέρωσης που μεταδίδουν και καλύπτουν αθλητικά γεγονότα.
Σύμφωνα με το ισχύον επιχειρηματικό μοντέλο του επαγγελματικού αθλητισμού, υπάρχουν τρεις κύριες ροές εισοδήματος για τα πρωταθλήματα: ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές (πωλήσεις δικαιωμάτων προβολής), εμπορικές συμφωνίες (χορηγίες και διαφημιστικές συνεργασίες) και έσοδα κατά τις ημέρες αγώνα (εισιτήρια και φιλοξενία). Τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα αποτελούν την μερίδα του λέοντος στα μεγάλα πρωταθλήματα, όπως αποδεικνύεται από τα στοιχεία εσόδων κατά τα τελευταία πέντε χρόνια. Η παγκόσμια αξία των τηλεοπτικών δικαιωμάτων είναι περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια - αλλά το 60% αυτών αντιστοιχεί σε μόλις 10 πρωταθλήματα. Οτιδήποτε περισσότερο από ένα προσωρινό κλείσιμο θα κατέληγε στο γεγονός τα πρωταθλήματα να μην μπορούν να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους προς τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, περιορίζοντας την ικανότητά τους να εισπράττουν τα αντίστοιχα έσοδα. Ο αντίκτυπος στη βιομηχανία θα ήταν πολύ σοβαρός.
Οι επιπτώσεις στο Ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο
Ανάλογες επιπτώσεις περιμένουμε και στο Ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Μια σύντομη σύγκριση των συνολικών εσόδων των ελληνικών ΠΑΕ κατά την σεζόν 2017-2018 σίγουρα θα δημιουργήσει μεγάλη ανησυχία στους Έλληνες οπαδούς του ποδοσφαίρου, αφού η Super League βρισκόταν κοντά στο τέλος της λίστας της UEFA , σε σύγκριση με τα λεγόμενα μεγαλύτερα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Συνολικά, οι Ελληνικοί σύλλογοι είχαν έσοδα κατά μέσο όρο 8,9 εκατομμύρια ευρώ ανά σύλλογο, με την Ουγγαρία (5 εκατομμύρια), την Τσεχία (4,4 εκατομμύρια) και τη Σλοβενία (1,5 εκατομμύρια ευρώ) να βρίσκονται πιο πίσω. Σε αντίθεση, η Αγγλική Πρέμιερ Λιγκ ήταν στην κορυφή της λίστας, με μέσο όρο εσόδων 244,4 εκατομμύρια ευρώ ανά σύλλογο. Η Γερμανία κατέλαβε τη δεύτερη θέση με 149,6 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η Ισπανία (126,3 εκατομμύρια) και η Ιταλία (100,2 εκατομμύρια) ήταν οι πλησιέστεροι διεκδικητές στις δύο πρώτες θέσεις.
Η εκπληκτική διαφορά αριθμών τονίζει το συνεχώς διευρυμένο χάσμα μεταξύ των υποτιθέμενων μεγαλύτερων και μικρότερων πρωταθλημάτων της Ευρώπης. Για την Ελλάδα, τα ετήσια έσοδα μειώθηκαν σταδιακά, ωστόσο η Super League είναι πλέον ένα από τα μικρότερα σε κέρδη πρωταθλήματα στην ήπειρο. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις απώλειες σε έσοδα και αγοραίες αξίες μεταγραφών και το γεγονός ότι τα έσοδα των Ελληνικών ΠΑΕ αναλογούν περίπου στο 3% των αντίστοιχων εσόδων των Αγγλικών ΠΑΕ, οι Ελληνικοί σύλλογοι αναμένεται να απωλέσουν συνολικά έσοδα μεταξύ 37 με 40 εκατομμύρια ευρώ εξαιτίας της πανδημίας. Αυτό σίγουρα θα δημιουργήσει προβλήματα στην οικονομική τους βιωσιμότητα αλλά και στην δυνατότητα των συλλόγων να καλύψουν μελλοντικά τα κριτήρια αδειοδότησης της UEFA αλλά και να ανταγωνιστούν του συλλόγους άλλων χωρών σε αγωνιστικό επίπεδο.
Η ζημιά στον παγκόσμιο επαγγελματικό αθλητισμό προβλέπεται να είναι πρωτοφανής, καθώς είναι πολύ πιθανό τα περισσότερα, αν όχι όλα, πρωταθλήματα στον παγκόσμιο αθλητισμό (σε όλα τα αθλήματα και σε όλες τις περιοχές του πλανήτη) να διεξαχθούν χωρίς την παρουσία φιλάθλων, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020. Συγκεκριμένα, σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ υπολογίζονται τα διαφυγόντα κέρδη των συλλόγων από αγορές εισιτηρίων, έσοδα ημέρας αγώνων (αγορά επίσημων προϊόντων, εστίαση, ψυχαγωγία στους αθλητικούς χώρους κτλ), τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγίες και λοιπά εμπορικά έσοδα, καθώς και έσοδα από μετεγγραφές.
Ο ελληνικός επαγγελματικός αθλητισμός βρισκόταν σε εξαιρετικά δυσχερή οικονομική θέση, ακόμη και πριν από την έξαρση της πανδημίας COVID-19. Συγκεκριμένα, οι ελληνικοί επαγγελματικοί ποδοσφαιρικοί σύλλογοι της Super League είχαν έσοδα κατά μέσο όρο 8,9 εκατομμύρια ευρώ ανά σύλλογο, σε αντίθεση με την Αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, που είχε μέσο όρο εσόδων 244,4 εκατομμύρια ευρώ ανά σύλλογο. Τα ήδη χαμηλά έσοδα των συλλόγων της Super League πρόκειται να συρρικνωθούν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της πανδημίας. Η εν λόγω εξέλιξη δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην οικονομική τους βιωσιμότητα. Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δραματικά για τους επαγγελματικούς συλλόγους μπάσκετ της Basket League, οι οποίοι έχουν υποπολλαπλάσια έσοδα, σε σχέση με τους αντίστοιχους συλλόγους της Super League.
Η πανδημία COVID-19 έχει, επίσης, τεράστια αρνητική επίδραση στον ερασιτεχνικό αθλητισμό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκατοντάδες εκατομμύρια ασκούμενοι και ερασιτέχνες αθλητές σε όλες τις χώρες του πλανήτη, αδυνατούν προς το παρόν να αθληθούν και να συμμετάσχουν σε αγώνες των αγαπημένων τους συλλόγων. Οι φίλαθλοι ερασιτεχνικών αθλητικών συλλόγων αδυνατούν να παρακολουθήσουν τους αγώνες των αγαπημένων τους ομάδων, να ψυχαγωγηθούν και να μοιραστούν μαζί τη συγκίνηση μοναδικών αθλητικών στιγμών και τον καταιγισμό των συναισθημάτων που ενώνουν τους φιλάθλους στην κερκίδα ενός γηπέδου. Αν και ο αθλητικός κόσμος αξιοποίησε, σε περίοδο καραντίνας, τα διάφορα μέσα που είχε στη διάθεσή του, στο βαθμό που αυτό ήταν δυνατό, έγινε ευρηματικός και προσάρμοσε την άθληση στις συνθήκες της φυσικής απομόνωσης, μοιραία, σε κάποιους αθλητές, είναι πιθανόν να σημειωθεί επιδείνωση της σωματικής υγείας, ενώ η επίδραση στην ψυχο-κοινωνική τους κατάσταση θα είναι σημαντική.
Παρόλα, όμως, τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί και τις άμεσες ή έμμεσες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες της παρούσας υγειονομικής κρίσης, υπάρχει η δυνατότητα αυτή να αξιοποιηθεί για την υποστήριξη του αθλητισμού και τη διατήρηση και ενίσχυση του φίλαθλου πνεύματος στις νέες κοινωνικές συνθήκες.
Προτάσεις αντιμετώπισης των αρνητικών οικονομικών συνεπειών της πανδημίας
Η αθλητική βιομηχανία προσπαθεί να επωφεληθεί από την αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων, βρίσκοντας νέους τρόπους για να προσελκύσει τους καταναλωτές. Εξαιτίας της έλλειψης «ζωντανών» παιχνιδιών πολλοί αθλητικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, όπως το ESPN και το Fox Sports, προβάλλουν κλασικά παιχνίδια, αρχειοθετημένο περιεχόμενο, ντοκιμαντέρ, esports και εξειδικευμένους διαγωνισμούς σε μια προσπάθεια να κρατήσουν τους καταναλωτές σε εγρήγορση. Τα μεμονωμένα πρωταθλήματα κάνουν το ίδιο. Το NFL καθιστά κάθε παιχνίδι από το 2009 διαθέσιμο για θέαση στο κανάλι απευθείας πρόσβασης προς τον καταναλωτή (σαν ένα τύπο Game Pass), μια στρατηγική που οδήγησε σε μια αύξηση των ημερήσιων εγγραφών, στην συγκεκριμένη υπηρεσία, κατά 500 φορές σε σχέση με το κοντινό παρελθόν.
Ήδη διεξάγονται συζητήσεις, μεταξύ των αθλητικών φορέων και των συνεργαζόμενων τηλεοπτικών δικτύων, για την εξεύρεση αμοιβαίων λύσεων που να είναι επωφελείς και για τις δύο πλευρές. Σε αυτά περιλαμβάνονται πρωταθλήματα που πληρώνουν αποζημίωση στους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, παραχωρώντας τους πρόσθετα δικαιώματα και επέκταση συμφωνιών. Για την διασφάλιση των τηλεοπτικών εσόδων, πολλά πρωταθλήματα αναπτύσσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για παιχνίδια χωρίς ζωντανό κοινό. Οι επιλογές περιλαμβάνουν επίσης αγώνες πρωταθλήματος σε περιοχές που δεν επηρεάζονται περισσότερο από την πανδημία, ακόμα και μετακινώντας τις εγκαταστάσεις προπόνησης αλλά και την απομόνωση ολόκληρων ομάδων και του διοικητικού προσωπικού τους σε έναν ενιαίο χώρο.
Κοιτώντας μακροπρόθεσμα, το βασικό μοντέλο λειτουργίας των αθλητικών πρωταθλημάτων θα πρέπει να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο, ωστόσο η πανδημία υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι σε αυτό το μοντέλο οι τηλεοπτικές εκπομπές και το ζωντανό κοινό. Στο σημείο αυτό τρεις είναι οι πιθανές τάσεις μετασχηματισμού που αναμένονται στον αθλητικό κλάδο. Η πρώτη αφορά στην αύξηση της κατανάλωσης πολυμέσων, γεγονός που μπορεί να επιταχύνει την υιοθέτηση ψηφιακών υπηρεσιών για τη διανομή αθλητικού περιεχομένου. Έτσι, οι καταναλωτές θα χρησιμοποιήσουν και θα εξοικειωθούν όλο και περισσότερο με αυτές τις υπηρεσίες. Πολλοί μάλιστα θα συνεχίσουν να τις χρησιμοποιούν ακόμα και μετά την υποχώρηση της πανδημίας, επιταχύνοντας έτσι την υπάρχουσα κατανάλωση υπηρεσιών της συνδρομητικής τηλεόρασης.
Αυτό με τη σειρά του θα μειώσει το διαφημιστικό εισόδημα των ραδιοτηλεοπτικών φορέων και την ικανότητά τους να αγοράζουν αθλητικά δικαιώματα. Για τον αθλητικό κλάδο, το πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι τα πρωταθλήματα θα κοιτάζουν όλο και περισσότερο τις εσωτερικές υπηρεσίες τους για την πώληση περιεχομένου, καθώς και πιθανώς να κάνουν περισσότερες και μικρότερες μεγέθους συμφωνίες με άλλους ψηφιακούς παίκτες. Η εξάρτηση των αθλητικών πρωταθλημάτων από τους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς γίνεται πλέον πιο εμφανής λόγω της κρίσης του ιού. Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη της διερεύνησης εναλλακτικών πηγών εισοδημάτων όπως πληρωμές για ψηφιακά αντικείμενα (pay-per-view), αλλά και στοιχηματισμό.
Ο περιορισμός του «φυσικού» αθλητισμού αποτελεί επίσης ευκαιρία για ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών. Ήδη, επαγγελματικά πρωταθλήματα σε όλο τον κόσμο αξιοποιούν esports για να διατηρήσουν το ενδιαφέρον και την αίσθηση του ανταγωνισμού στους φιλάθλους τους. Τα Esports έχουν αυξηθεί μαζικά τα τελευταία χρόνια και αποτελούν έναν νέο τρόπο για να προσελκύσουν χρήστες-θεατές αλλά και για να αποφέρουν έσοδα. Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους φιλάθλους να βιώσουν «ζωντανούς» αγώνες, χωρίς να χρειάζεται να είναι φυσικά παρόντες - μια ιδέα που κάποτε μπορεί να φαινόταν απωθητική αλλά τώρα φαίνεται πιο πραγματική.
Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, η ικανότητα του αθλητισμού να φέρει τους ανθρώπους κοντά επηρεάστηκε περισσότερο από ποτέ. Η ίδια η αθλητική βιομηχανία μπορεί να βρίσκεται σε «αχαρτογράφητα νερά», αλλά με τις σωστές στρατηγικές μπορεί να βγει από την κρίση ισχυρότερη και πιο δημοφιλής από ποτέ. Αυτή η πανδημία μπορεί να αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού, αλλά όχι την εστίασή στην ενίσχυση του κοινωνικού αλλά και οικονομικού ρόλου του αθλητισμού στην Ελλάδα.
Βασικό θέμα είναι ότι η φυσική απόσταση προβάλλει ως κύριος πυλώνας προστασίας της υγείας των ανθρώπων, στην εποχή της πανδημίας COVID-19, αλλά παράλληλα εξελίσσει τη μετάβαση του αθλητικού προϊόντος από την παραδοσιακή στην ψηφιακή του μορφή. Η επαγγελματική αθλητική βιομηχανία στις μεγάλες αγορές του εξωτερικού, εδώ και δέκα χρόνια, επωφελείται από την αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων, βρίσκοντας νέους τρόπους για να προσελκύσει το φίλαθλο καταναλωτικό κοινό.
Η ανάπτυξη και οργάνωση ψηφιακών υπηρεσιών για τη διανομή αθλητικού περιεχομένου (OTT platforms, pay per view, game passes, social media channels κτλ) δίνουν τη δυνατότητα στους φιλάθλους να απολαμβάνουν το αθλητικό προϊόν, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συμμετέχοντας και διατηρώντας το ενδιαφέρον τους για τον αθλητισμό.
Δεύτερο σημαντικό ζήτημα είναι η εξέλιξη του αθλητικού προϊόντος σε έναν «ψηφιακό αθλητισμό για όλους», μέσα από την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών αθλημάτων (e-sports) που αφορούν σε προσομοιώσεις αγαπημένων ομαδικών παιχνιδιών, όπως το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ με συνεργασία αθλητικών φορέων, σε παγκόσμιο επίπεδο, για τη δημιουργία αθλητικών διοργανώσεων, όπως το FIFA eWorld Cup 2020.
Η εμφάνιση της πανδημίας αποτελεί ικανή αφορμή, οι παραπάνω πρωτοβουλίες να ενισχυθούν περαιτέρω και να επεκταθούν σε ένα συνδυασμό παραδοσιακού και ψηφιακού αθλητισμού ξεπερνώντας τους φυσικούς και κοινωνικούς περιορισμούς και τα διαχειριστικά προβλήματα της παρούσας υγειονομικής κρίσης. Παράλληλα είναι σημαντικό να αναζητηθούν τα κατάλληλα κίνητρα και προσδοκίες προκειμένου ο αθλητισμός να βγει κερδισμένος από αυτή την υγειονομική δοκιμασία και να ενσωματώσει τεχνολογίες, καινοτόμες και πρωτοποριακές λύσεις που συνδυάζουν το «ευ αγωνίζεσθαι», τις αθλητικές αξίες με υψηλού επιπέδου προσφερόμενο προϊόν για το καταναλωτικό κοινό.
Σε αυτές τις συνθήκες μετάβασης του αθλητισμού ως πράξη και θέαμα από το φυσικό στο ψηφιακό περιβάλλον, γίνεται κατανοητό ότι θα πρέπει να αναζητηθούν συμπράξεις και συνέργειες που θα συνδυάζουν τις επιτρεπτές δυνατότητες της φυσικής άσκησης με τις δυνατότητες και την τεχνολογική καινοτομία ανάπτυξης του αθλητικού προϊόντος στο ψηφιακό περιβάλλον. Δηλαδή, ένας αγώνας ποδοσφαίρου μπορεί μεν να διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς φιλάθλους στις κερκίδες αλλά δύναται να υποστηριχθεί τεχνολογικά κατά τρόπο τέτοιο ώστε να αναδειχθεί σε ψηφιακό θέαμα με φιλάθλους σε ένα ψηφιακό γήπεδο και μάλιστα με την ενεργή συμμετοχή τους. Υπηρεσίες οργάνωσης και διαχείρισης μεγάλων αθλητικών γεγονότων, όπως το ticketing, μπορούν να προσαρμοστούν αντίστοιχα εξυπηρετώντας τις νέες ανάγκες κοινωνικής αποστασιοποίησης. Τα σχόλια, τα likes και τα emoji δεν αντικαθιστούν την φυσική επαφή και την αγκαλιά που μοιράζονται οι φίλαθλοι στα γκολ της αγαπημένης τους ομάδας. Αποτελούν όμως μέσα επικοινωνίας της αθλητικής πράξης και των συνεπαγόμενων συναισθημάτων, στις νέες ψηφιακές κερκίδες.
Αυτές οι προσαρμογές αλλά και πολλές άλλες, κρίνονται αναγκαίες καθώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πανδημία Covid-19 βρίσκεται σε εξέλιξη, η πιθανότητα γρήγορης επιστροφής στην προηγούμενη πραγματικότητα αργεί πολύ να φανεί στον ορίζοντα. Ειδικά στα ερασιτεχνικά αθλήματα και στις ερασιτεχνικές κατηγορίες των επαγγελματικών αθλημάτων, αυτά που μπορούν να κάνουν οι διοικούντες και τα αρμόδια αθλητικά όργανα, πέρα από την τήρηση των κανόνων προστασίας της υγείας αθλητών και θεατών, μετά την επανέναρξη των αγώνων, χωρίς θεατές στην αρχή και με περιορισμένους θεατές σε δεύτερη φάση, εξαρτώνται από την πορεία της πανδημίας και τις ενημερώσεις και οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας. Δεδομένης της, κατά πολύ μικρότερης, εμπορικής απήχησης των ερασιτεχνικών σε σχέση με τα επαγγελματικά αθλητικά γεγονότα, θα πρέπει να εξεταστούν οι δυνατότητες ψηφιοποίησης του σχετικού αθλητικού προϊόντος ακόμη και αν αυτό, στην παρούσα φάση, αφορά μόνο στον πυλώνα της σχεδίασης και υλοποίησης ψηφιακών εργαλείων προβολής του.
Ο ρόλος και η αυτονόητη υποχρέωση της εκάστοτε πολιτείας είναι να προχωρήσει σε ένα πλάνο δράσεων στους τρείς ακόλουθους τρεις άξονες. Πρώτο, στο σχεδιασμό και στην κατασκευή αθλητικών εγκαταστάσεων που να πληρούν όλους τους κανόνες υγιεινής και προστασίας της υγείας των αθλουμένων και των θεατών. Δεύτερο, στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση προσαρμοσμένων, στις ανάγκες της νέας κατάστασης, προγραμμάτων μαζικής άθλησης μέσω των ΟΤΑ. Τέλος, στην οικονομική ενίσχυση των ερασιτεχνικών σωματείων, με λογική και πλάνο, έτσι ώστε αφενός να διευκολυνθούν να παρέχουν αθλητικές υπηρεσίες σε αθλητές και ασκούμενους και αφετέρου να μπορέσουν να προβάλλουν το αθλητικό τους προϊόν στο φίλαθλο κοινό.
O ρόλος του ΤΟΔΑ στη διαμόρφωση μιας νέας αθλητικής πραγματικότητας
Το ΤΟΔΑ ως ένας ακαδημαϊκός φορέας που πραγματεύεται γνωστικά αντικείμενα στον πυρήνα του αθλητισμού, παρακολουθεί από κοντά τις διεθνείς εξελίξεις και βρίσκεται δίπλα στους δημόσιους και ιδιωτικούς αθλητικούς φορείς για να τους παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι οποίες θα θωρακίσουν τους εν λόγω φορείς στην προσπάθεια τους να αντιμετωπίσουν τις οδυνηρές συνέπειες σε οικονομικό, επικοινωνιακό αλλά και ανθρώπινο πρωτίστως επίπεδο, του κοροναϊού.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΤΟΔΑ συνεργάστηκε με τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού στην υποβολή πρότασης, για πρώτη φορά στα πλαίσια του “Erasmus+ Sport 2020”, με θέμα τη χρήση κανόνων χρηστής διαχείρισης στον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Η εν λόγω πρόταση υποβλήθηκε στις 21 Απριλίου από τη ΓΓΑ, σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού και το Υπουργείο Νεότητας και Αθλητισμού της Ρουμανίας.
Nωρίτερα μέσα στη χρονιά, στις 11/3/2020, υπεγράφη μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του ΤΟΔΑ και της Ελληνικής ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ). Η συνεργασία των δύο μερών δύναται να αφορά ένα πλήθος δράσεων πχ. τη συμμετοχή των φοιτητών του ΤΟΔΑ στα εκπαιδευτικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά προγράμματα της ΕΠΟ, σεμινάρια-διαλέξεις από στελέχη της ΕΠΟ στους φοιτητές του ΤΟΔΑ, εκπόνηση πρότυπων εκπαιδευτικών, αναπτυξιακών και κοινωνικών ποδοσφαιρικών προγραμμάτων, την παροχή της αιγίδας της ΕΠΟ σε ποικίλες διοργανώσεις του ΤΟΔΑ σε όλη την Ελλάδα καθώς και τη συμπερίληψη στελεχών της ΕΠΟ σε διάφορα έργα, την εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπως Διά Βίου Μάθησης και Κατάρτισης Στελεχών της ΕΠΟ, των Ενώσεων-μελών της και ποδοσφαιρικών σωματείων, τη συμμετοχή φοιτητών στις δράσεις της ΕΠΟ ακόμα και σε διεθνή γεγονότα και την προσφορά συμβουλευτικών υπηρεσιών από καθηγητές και επιστημονικό προσωπικό του ΤΟΔΑ για τις ανάγκες ερευνών για το ελληνικό ποδόσφαιρο, την Αθλητική βία, τον αθλητικό στοίχημα.
Τέλος, το ΤΟΔΑ στις αρχές του 2020 υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με τη διοίκηση του ΟΑΚΑ με αντικείμενο την ανάπτυξη προγραμμάτων προβολής και υποστήριξης του ΟΑΚΑ αλλά και εκπαιδευτικών δράσεων για το ΤΟΔΑ και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
Ο ρόλος του ΤΟΔΑ, όπως και όλων των ακαδημαϊκών τμημάτων στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην προσαρμογή σε μια νέα πραγματικότητα. Το ΤΟΔΑ θα πρέπει να συμβάλλει καταλυτικά στη διαχείριση της κρίσης στο χώρο του ελληνικού αθλητισμού προσφέροντας επιστημονική γνώση, οργανωτική εμπειρία και τεχνογνωσία υποστήριξης και εξέλιξης των επιμέρους σημαντικών ενεργειών που πραγματοποιούνται στον αθλητικό κόσμο στην Ελλάδα. Γιατί ο αθλητισμός ως ανθρώπινη δραστηριότητα αφορά στην ψυχαγωγία, στην εργασία, στην παιδεία και στον πολιτισμό υποστηρίζοντας το άτομο και την κοινωνία σε ένα διαρκή αγώνα για επιβίωση και προσαρμογή, συχνά σε αντίξοες συνθήκες
*Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΟΔΑ & Κοσμήτορας Σχολής Ανθρώπινης Κίνησης & Ποιότητας Ζωής
Διευθυντής του Εργαστήριου Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών και Ποιότητας Ζωής