Του Γρηγόρη Ιωαννίδη*
Το ΚΑΣ αποτελεί ένα διαιτητικό όργανο το οποίο έχει ιδιαίτερα διακριτά χαρακτηριστικά, που το κάνουν να διαφέρει σημαντικά από τα άλλα δικαστήρια. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι το ΚΑΣ ως φύσει και θέσει διαιτητικό όργανο, δεν έχει την νομική βάση να λαμβάνει αποφάσεις δεσμευτικού χαρακτήρα, και δη για τις εθνικές πειθαρχικές επιτροπές. ‘Όπως έχει ήδη αναλύσει ο υπογράφων (http://dikisports.blogspot.com/2020/08/blog-post_955.html) αποτελεί γενικό κανόνα της διεθνούς διαιτησίας οι αποφάσεις διεθνών διαιτητικών οργάνων να μην είναι και να μην μπορούν ποτέ να είναι δεσμευτικές για τις εθνικές πειθαρχικές διαιτητικές επιτροπές. Αυτό, ειρήσθω εν παρόδω, ισχύει και για τις εθνικές επιτροπές αθλητικής διαιτησίας, όπως είναι παραδείγματος χάριν οι αρμόδιες επιτροπές της διοργανώτριας αρχής ποδοσφαίρου στην Ελλάδα και της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΕΠΟ), τόσο πρωτόδικα, όσο και στον βαθμό έφεσης.
Η παραπάνω αρχή είναι έκφανση μιας πολύ εξιδεικευμένης πτυχής του Αθλητικού Δικαίου, που ευλόγως προκαλεί αρκετά ερωτήματα στους φίλους της αθλητικής δικαιοσύνης. Αναγνωρίζοντας συνεπώς αυτήν την δυσκολία, η παρούσα ανάλυση θα επιχειρήσει να καταστήσει τους δικονομικούς κανόνες που ακολουθούνται στο ΚΑΣ απλούστερους και πιο προσβάσιμους στο ευρύτερο κοινό.
Με αφορμή το σχόλιο ενός φίλου αναγνώστη ότι το ΚΑΣ διέταξε την Επιτροπή Εφέσεων της ΕΠΟ να εξετάσει επί της ουσίας την υπόθεση για τις κατηγορίες πολύ-ιδιοκτησίας και επομένως αυτή η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να επιληφθεί του ζητήματος, πρέπει να διασαφηνιστεί το παρακάτω. Αν και η παρατήρηση είναι εν μέρει σωστή, (απόφαση ΚΑΣ), η ‘υποχρέωση’ της Επιτροπής Εφέσεων δεν πηγάζει από την απόφαση του ΚΑΣ (η οποία δεν είναι δεσμευτική), αλλά απεναντίας από το δίκαιο κανόνων της ΕΠΟ. Υπογραμμίζεται για μία ακόμη φορά ότι οι αποφάσεις του ΚΑΣ δεν είναι δεσμευτικές για τις εθνικές διαιτητικές επιτροπές. Ως εκ τούτου μια εθνική επιτροπή δεν δεσμεύεται ούτε στα θέματα ουσίας ούτε στα θέματα επί της διαδικασίας, τα οποία, ούτως ή άλλως, είναι κατοχυρωμένα με το εθνικό δίκαιο κανόνων της κάθε επί μέρους ομοσπονδίας. Με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται το ΚΑΣ να υποδείξει στην κάθε εθνική ομοσπονδία πως να ακολουθήσει την δικονομία της; Ωστόσο μπορεί το ΚΑΣ να λειτουργήσει ως ελεγκτικός μηχανισμός και ακριβώς αυτό έκανε και στην συγκεκριμένη υπόθεση της πολύ-ιδιοκτησίας (τουλάχιστον ως προς τις δικονομικές πράξεις).
Σε ένα άλλο ερώτημα γίνεται σύγχυση της έννοιας της ‘δέσμευσης’ (binding upon) με αυτές της ‘αναγνώρισης’ (recognition) και ‘εφαρμογής΄ (enforcement). Αυτές αν και φαινομενικά παραπλήσιες, είναι διαφορετικές έννοιες και η ερμηνεία, καθώς και η εφαρμογή τους, αξίζει να αποσαφηνιστούν. Στην ιστοσελίδα του ΚΑΣ υπάρχουν απαντήσεις σε παρόμοια ερωτήματα και σε ένα από αυτά το ΚΑΣ τονίζει ότι οι αποφάσεις του ‘είναι δεσμευτικές στα μέρη της διαιτησίας’. Συγκεκριμένα, τονίζει το ΚΑΣ, ότι οι αποφάσεις του ‘αναγνωρίζονται και εφαρμόζονται σύμφωνα με την Συνθήκη της Νέας Υόρκης’ (1) (An Award pronounced by the CAS is final and binding on the parties from the moment it is communicated. It may in particular be enforced in accordance with the New York Convention on the recognition and enforcement of awards). Ερμηνεύοντας με ακρίβεια αυτή την διευκρίνηση, στοιχειοθετείται ότι η ‘δέσμευση’ αφορά στα μέρη της εκάστοτε διαιτησίας, όπως π.χ. είναι ο ΠΑΟΚ, ο Ολυμπιακός και η ΕΠΟ (στην συγκεκριμένη υπόθεση της πολύ-ιδιοκτησίας) και όχι στις αρμόδιες διαιτητικές/πειθαρχικές επιτροπές της ΕΠΟ, οι οποίες λειτουργούν άμα τη γενέσει τους ανεξάρτητα από την οιαδήποτε εθνική ομοσπονδία.
Επιπροσθέτως, οι όροι recognition and enforcement δεν έχουν ουδεμία σχέση με την αρχή της ‘δέσμευσης’. Επικεντρώνονται στην νομική βάση της λειτουργίας του ΚΑΣ και στην αναγνώριση και εφαρμογή των αποφάσεων του στο διεθνές στερέωμα. Συγκεκριμένα, τόσο η ΦΙΦΑ όσο και η ΟΥΕΦΑ έχουν θεσπίσει συγκεκριμένους κανόνες οι οποίοι καλούν τις εθνικές ομοσπονδίες να αναγνωρίζουν τέτοιες αποφάσεις (του ΚΑΣ) και όπου δύνανται να τις ακολουθούν. Ως επί το πλείστον, οι διαιτητικές/πειθαρχικές επιτροπές εθνικών ομοσπονδιών ακολουθούν τις αποφάσεις του ΚΑΣ, όχι όμως γιατί υπάρχει δέσμευση, αλλά γιατί όπου υπάρχουν πραγματικά περιστατικά ιδίας ή παρόμοιας φύσης μεταξύ υποθέσεων και αυτά τα περιστατικά συνδέονται με το συγκεκριμένο δίκαιο κανόνων, τότε είναι σωστό και δίκαιο, οι αποφάσεις του ΚΑΣ να εφαρμόζονται δίνοντας ένα χαρακτήρα εναρμόνισης σε παγκόσμιο επίπεδο. Συνήθως και σε περίπτωση που οι αποφάσεις του ΚΑΣ δεν ακολουθηθούν, είναι δέον οι εθνικές επιτροπές διαιτησίας να αναλύουν τους λόγους για τους οποίους δεν δύνανται να ακολουθήσουν αποφάσεις του ΚΑΣ, ούτως ώστε να υπάρχει ορθολογική ερμηνεία του επί μέρους κανόνα και των λόγων για τους οποίους μια απόφαση του ΚΑΣ δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μια συγκεκριμένη περίπτωση. Σε μια τέτοια περίπτωση ενισχύεται και η νομική σκέψη αλλά και η δικονομική εγκυρότητα σε εθνικό επίπεδο (2).
Κλείνοντας, ο υπογράφων θα ήθελε να προσθέσει και την προσωπική του άποψη για την μη δεσμευτική φύση των αποφάσεων του ΚΑΣ. Οι κανόνες της διεθνούς διαιτησίας δεν επιτρέπουν την ύπαρξη δεσμευτικών αποφάσεων από μέρους των διαιτητικών οργάνων, με αποτέλεσμα αυτή η έλλειψη δεσμευτικότητας να αποτελεί για τις εθνικές επιτροπές τροχοπέδη για την διεθνή εναρμόνιση τους ως προς την εφαρμογή των αποφάσεων του ΚΑΣ. Ο υπογράφων έχει ήδη ξεκινήσει ένα ερευνητικό έργο και αναλύει τρόπους σύμφωνα με τους οποίους το ΚΑΣ θα μπορούσε να δημιουργήσει δικονομικούς κανόνες στο πλαίσιο της Αγγλοσαξονικής δικονομίας, σύμφωνα με την οποία αποφάσεις ανωτέρων δικαστηρίων δεσμεύουν κατώτερα δικαστήρια (3). Μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε ότι η ύπαρξη του ΚΑΣ, ως το ανώτατο αθλητικό διαιτητικό και μη δικαστικό όργανο με ερμηνευτική εξουσία (quasi-judicial), θα ισχυροποιούταν και οι αποφάσεις του θα διέπονταν από ένα δεσμευτικό χαρακτήρα για τις εθνικές επιτροπές, προσφέροντας ταυτόχρονα την δυνατότητα παγκόσμιας εναρμόνισης.
*Γρηγόρης Ιωάννη Ιωαννίδης
Δικηγόρος Αθλητικού Δικαίου
Διευθυντής Προγράμματος LLM International Sports Law in Practice
www.sportslawexpert.org
Σημειώσεις:
- Convention on the Recognition and Enforcement of Foreign Arbitral Awards.
- Αυτή η σύγκρουση μεταξύ ‘δέσμευσης’ και ‘αναγνώρισης’ των αποφάσεων του ΚΑΣ και κατά συνέπεια της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου είχε απασχολήσει τον υπογράφοντα και στις υποθέσεις CAS 2008/A/1525 Apollon Kalamarias v Hellenic Football Federation and Olympiakos FC και CAS 2011/A/2470 Iraklis Thessaloniki FC v Hellenic Football Federation & Greek Super League και CAS 2011/A/2483 Iraklis Thessaloniki FC v Hellenic Football Federation & Greek Super League.
- The Influence of Common Law Traditions on the Practice and Procedure Before the Court of Arbitration for Sport (CAS). Yearbook of International Arbitration 2015, pp 17-38, Asser Institute. https://www.researchgate.net/publication/309364640_The_Influence_of_Common_Law_Traditions_on_the_Practice_and_Procedure_Before_the_Court_of_Arbitration_for_Sport_CAS