Η κρατική ανεπάρκεια γιγαντώνει την αθλητική βία

Του Δρ Ανδρέα Μαλάτου, προέδρου του ΙΔΕΑΔ*

Η νομοθετική παρέμβαση κατά της βίας  αρχίζει με τα άρθρα 61 και 62 του N. 75/1975, με τα οποία  (Αρθρο 61) « 1. Απαγορεύεται η εντός και πέριξ των αγωνιστικών χώρων…. χρήσις κροτίδων…ως και η εντός των αγωνιστικών χώρων ρίψις οιωνδήποτε αντικειμένων… και   2. Πάσα επίθεσις δια θλώντος ή δυναμένου οπωσδήποτε να προκαλέση  σωματικήν κάκωσιν οργάνου ως και πάσα βιαιοπραγία… τιμωρείται κατά τας διατάξεις του Ν.Δ. 4000/1959 ( ο γνωστός ως νόμος περί τεντυμποϋσμού). Δικονομικά, ο νόμος  ( Αρθρο 62) προέβλεπε ότι «1. Τα πλημμελήματα τα υπό του παρόντος Νόμου προβλεπόμενα εισάγονται ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου δι΄ απευθείας κλήσεως…..».

Με το N. 1646/1986 ( Μέτρα πρόληψης και καταστολής της βίας στα γήπεδα) ο νομοθέτης προβλέπει μια λεπτομερέστερη τυποποίηση και τιμωρία των εγκλημάτων σε αθλητικούς χώρους (Αρθρο1) , προβλέπει την απαγόρευση μετατροπής της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική  (Αρθρο 2), καθώς επίσης την επιβολή  παρεπόμενης ποινής (Αρθρο 4),την αυτεπάγγελτη δίωξη (Αρθρο 5) και την απαγόρευση και τιμωρία δημοσίων δηλώσεων (Αρθρο 6)

Με το N. 1787/1988 γίνεται η κύρωση της ευρωπαϊκής σύμβασης για την βία στα γήπεδα και η δημιουργία της ΔΕΚΑΒ (πρώην ΣΟΣ), ως κρατικού οργάνου για τον σκοπό αυτό.

Με το Ν. 2725/1999 ( Αρθρο 41) στη θέση της ΔΕΚΑΒ τοποθετείται η ΔΕΑΒ με γνωμοδοτικές και εισηγητικές αρμοδιότητες για την λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων

Με το Ν. 3057/2002 ( Αρθρα 1-8) γίνεται ανασύσταση της ΔΕΑΒ,  προβλέπονται ειδικές διατάξεις για τη σύσταση, λειτουργία και εποπτεία συνδέσμων φιλάθλων, για τα αριθμημένα, ονομαστικά και ηλεκτρονικά εισιτήρια, τις μετακινήσεις οπαδών και τις κάμερες, καθώς επίσης και αυστηρότερη ποινική τιμωρία, παρεπόμενες ποινές και πειθαρχικές κυρώσεις.

Με το Ν. 3262/2004 ( Αρθρα 1-7) γίνονται τροποποιήσεις και βελτιώσεις των άρθρων 1-8 του Ν. 3057/2002,πρόβλεψη γραφείων και υπευθύνων ασφαλείας σε ομοσπονδίες και ΠΑΕ-ΚΑΕ, προβλέπεται και πάλι απαγόρευση μετατροπής της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική, και πάλι αυτεπάγγελτη δίωξη και αυτόφωρη διαδικασία

Με το Ν. 3372/2005 ( Αρθρο 1)  έρχονται νέες βελτιωτικές διατάξεις σχετικά με το ηλεκτρονικό εισιτήριο και τις κάμερες, πρόβλεψη της κάρτας φιλάθλου, καθώς και λεπτομερής απαρίθμηση πειθαρχικών κυρώσεων για πράξεις βίας στα γήπεδα.

Με το Ν. 3708/2008 ( Αρθρα 1-9) γίνονται και πάλι τροποποιήσεις και βελτιώσεις σχετικά με τους συνδέσμους φιλάθλων, το προσωπικό ασφαλείας, τις αρμοδιότητες της ΔΕΑΒ, την ηλεκτρονική εποπτεία κλπ.  Επίσης προβλέφθηκε σύσταση διυπουργικής και νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που ουδέποτε λειτούργησαν.

 Με το Ν. 3773/2009 ( Αρθρο 34) έγινε  κατάργηση του αμετάτρεπτου των στερητικών της ελευθερίας ποινών και επανασύσταση της διυπουργικής επιτροπής που  και πάλι ουδέποτε λειτούργησε.

Με το Ν. 4049/2012 ( Αρθρα 2-10) γίνεται μια νέα  ανασυγκρότηση της ΔΕΑΒ, νέες βελτιωτικές ποινικές διατάξεις  και νέα διοικητικά μέτρα πρόληψης, και προβλέπονται πάλι διατάξεις για το ηλεκτρονικό εισιτήριο, τις οργανωμένες μετακινήσεις και τις λέσχες φίλων (πρώην σύνδεσμοι φιλάθλων)

Τέλος, με το Ν. 4326/2015 (Αρθρα 1-4 και 8) προβλέπονται και πάλι νέα διοικητικά μέτρα κατά της βίας, για την κάρτα φιλάθλου, το ηλεκτρονικό εισιτήριο και την ηλεκτρονική εποπτεία, τις λέσχες φιλάθλων, νέες ποινικές διατάξεις, καθώς και νέες διατάξεις για τη ΔΕΑΒ.

Παρά τις διαδοχικές, λεπτομερείς, εξαντλητικές και συχνά επαναλαμβανόμενες επί 45 χρόνια αυτές ρυθμίσεις, το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα, όχι μόνο δεν λύεται αλλά σταθερά επιδεινώνεται. Φυσικά είναι ουτοπικό να πιστεύει κανείς ότι η βία στα γήπεδα, όπως άλλωστε και η βία στη κοινωνία, μπορεί να εξαλειφθεί τελείως. Απλώς μπορεί να αντιμετωπισθεί σε κάποιο μικρό ή μεγαλύτερο ποσοστό. Διότι η χρήση ή η απειλή βίας αποτελεί δομικό στοιχείο κάθε μορφής εξουσίας στον πλανήτη και οργανωμένη κοινωνία χωρίς άσκηση εξουσίας ούτε υπήρξε ούτε θα υπάρξει. Ακόμη και η ευγενέστερη μορφή εξουσίας, η πνευματική, όπως πχ εκφράζεται μέσα από  διάφορες θρησκείες, επιβάλλεται τελικά και αυτή με την απειλή βίας, σ΄ εμας της κόλασης.

 Και το ερώτημα:  Ποιος φταίει για την ανεπαρκή αντιμετώπιση του προβλήματος? Σίγουρα όλοι μας, πρωτίστως όμως το κράτος. Δεν θέλει? Δεν ξέρει? Δεν μπορεί? Νομίζω, λίγο απ΄ όλα. Διότι αν ήθελε, ήξερε και μπορούσε, στα σαρανταπέντε αυτά χρόνια θα είχε λύσει έστω και ένα μικρό μέρος του προβλήματος, όπως έχει γίνει σε άλλες χώρες. Προφανώς, όμως, για το ελληνικό κράτος η άσκηση εξουσίας αυτών που διοικούν το ποδόσφαιρο, έτσι όπως την γνωρίσαμε όλα αυτά τα χρόνια, δεν θέτει σε διακινδύνευση την σημερινή κρατική εξουσία. Αρα, και τα μέσα επιβολής της (στρατοί οργανωμένων, εκμετάλευση του οπαδικού συναισθήματος, παράνομες και αθέμιτες πρακτικές στην άσκηση της ποδοσφαιρικής εξουσίας κλπ) δεν θεωρούνται για το κράτος ως προβλήματα άμεσης προτεραιότητας ( δεν θέλει). Από την άλλη, η οικονομική εξουσία, που  σήμερα διαπλέκεται άμεσα και ποικιλοτρόπως με την ποδοσφαιρική, είναι πλέον παγκοσμίως υπέρτερη της πολιτικής και ουδέποτε θα άφηνε από τον έλεγχό της τον προνομιακό κοινωνικό χώρο του ποδοσφαίρου χάριν των κοινωνικών προτεραιοτήτων του κράτους ( δεν μπορεί).Κυρίως όμως , το κράτος, έτσι όπως είναι δομημένη  η σχέση πολιτικής εξουσίας και δημόσιας διοίκησης, πλέον δεν διαθέτει θεσμική τεχνογνωσία, για να καταπολεμήσει το πρόβλημα μέσα από αυτή την  έτσι διαμορφωμένη κατάσταση ( δεν ξέρει).

Και εν κατακλείδει: Υπάρχει διέξοδος για το κράτος? Ναι. Να καταλάβει ότι υπό τις παρούσες συνθήκες, και μετά από σαρανταπέντε χρόνια ατελέσφορης δράσης του, η βία στα γήπεδα δεν αντιμετωπίζεται με  νέες ρυθμίσεις ή νέα μέτρα κατά της βίας. Αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο μέσα από την νομοθετική διαμόρφωση, εμπέδωση και επιβολή ενός νομικά, κοινωνικά και αθλητικά υγιούς περιβάλλοντος, το οποίο θα εγγυάται την ισονομία, την δικαιοσύνη και την αξιοκρατία στην οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία του ποδοσφαίρου. To ΙΔΕΑΔ,  ήδη από το 2012 έχει συντάξει και καταθέσει ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση, την οποία ενημερώνει διαρκώς μέχρι σήμερα, δυστυχώς χωρίς την ανάλογη ανταπόκριση από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες. Αν οι προτάσειςν μας είχαν γίνει έστω και εν μέρει δεκτές, ήδη θα μιλάγαμε σήμερα για ένα τέτοιο νομικό περιβάλλον, όπου η κάθε λογής οικονομική και πολιτική μαφία δεν θα είχε  πλέον καμία θέση, και μοιραία θα είχε εκλείψει και ο ανεγκέφαλος χουλιγκάνος, αφού δεν θα είχε πλέον τον ζωτικό χώρο για να εκδηλώσει την αντικοινωνική του συμπεριφορά.

*Ινστιτούτο Διεθνούς/Ελληνικού Αθλητικού Δικαίου
**Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα Documento